Yeme bozukluğu, yeme davranışları ve vücut ağırlığı hakkında sağlıksız düşünceler ve davranışların neden olduğu bir grup psikolojik bozukluktur. Yeme bozuklukları, kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
Yeme bozuklukları, aşırı yeme, aşırı kilo verme, açlık ve vücut şekline dair takıntı gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. En yaygın yeme bozuklukları şunlardır:
- Anoreksiya nervoza: Bu bozuklukta, kişi kilo almaktan aşırı derecede korkar ve çok az kalori alır.
- Bulimiya nervoza: Bu bozuklukta, kişi aşırı yemek yer ve ardından kusma, lavman veya laksatif kullanımı gibi davranışlarla kilo vermeye çalışır.
- Tıkınırcasına yeme bozukluğu: Bu bozuklukta, kişi kontrolden çıkmış bir şekilde çok yemek yer ve ardından kendini tok hissetmeye çalışır.
- Kaçıngan/kısıtlı beslenme bozukluğu: Bu bozuklukta, kişi belirli yiyeceklerin tadını veya dokusunu sevmez veya bunların sağlıksız olduğunu düşünür ve bu nedenle bunları tamamen veya kısmen kaçınarak kalori alımını kısıtlar.
Yeme Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Yeme bozukluğunun belirtileri, bozukluğun türüne göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak, yeme bozukluğu olan kişilerde aşağıdaki belirtilerden bazıları görülebilir:
- Vücut ağırlığı veya şekli hakkında aşırı endişeli olmak
- Kilo almaktan veya kilo vermekten korkmak
- Aşırı yemek yeme, kusma, lavman veya laksatif kullanımı, aşırı egzersiz yapma gibi davranışlar
- Adet görmede düzensizlik
- Kabızlık
- Saç dökülmesi
- Cilt sorunları
- Enerji eksikliği
- Depresyon
- Anksiyete
- Öfke
Yeme Bozukluğu Neden Olur?
Yeme bozukluklarının nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir.
Genetik faktörler, yeme bozukluğuna yatkınlığı artırabilir. Örneğin, bir ailede yeme bozukluğu öyküsü varsa, o ailedeki kişilerin yeme bozukluğu geliştirme riski daha yüksektir.
Çevresel faktörler de yeme bozukluğuna yol açabilir. Örneğin, zayıflık ve güzellik ideallerinin yaygın olduğu bir kültürde yaşamak, yeme bozukluğu geliştirme riskini artırabilir.
Psikolojik faktörler de yeme bozukluğuna katkıda bulunabilir. Örneğin, düşük öz saygı, depresyon ve anksiyete, yeme bozukluğu geliştirme riskini artırabilir.
Yeme Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Yeme bozukluğunun tedavisi, bozukluğun türüne ve şiddetine göre değişir. Ancak, genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisinin bir kombinasyonu kullanılır.
Psikoterapi, yeme bozukluğunun altında yatan psikolojik nedenleri ele almaya yardımcı olur. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), yeme bozukluğu olan kişilere sağlıklı yeme alışkanlıkları geliştirmelerine ve kilo almaktan veya kilo vermekten korkmalarına yardımcı olmak için yaygın olarak kullanılan bir psikoterapi türüdür.
İlaç tedavisi, yeme bozukluğunun semptomlarını yönetmeye yardımcı olmak için kullanılabilir. Örneğin, antidepresanlar, yeme bozukluğuna eşlik eden depresyonu tedavi etmek için kullanılabilir.
Yeme bozukluğu olan kişiler için destekleyici bir ortam sağlamak da önemlidir. Aile ve arkadaşlar, yeme bozukluğu olan kişilere destek ve teşvik sağlayabilir.
Yeme Bozukluğu Önlenebilir mi?
Yeme bozukluğunun önlenmesine yardımcı olmak için yapılabilecek bazı şeyler vardır. Bunlar şunları içerir:
- Zayıflık ve güzellik ideallerinin yaygın olduğu kültürel mesajlara karşı farkındalık yaratmak
- Çocuklara ve gençlere sağlıklı yeme alışkanlıkları ve beden algısı hakkında olumlu mesajlar vermek
- Aileleri ve arkadaşlarını yeme bozukluğu olan kişilere destek ve teşvik sağlamaya teşvik etmek